Proberen of doen?

“Ik probeer te gaan staan. Jullie kunnen toch zien dat ik mijn best doe?”
Het is alweer jaren geleden dat ik een training volgde en de trainer dit zei terwijl hij voor de groep in zijn stoel zat.
Ik vond hem uitermate irritant. Het was overduidelijk dat hij geen enkele moeite deed om uit die stoel te komen. Hij zat en bleef zitten.

Hij gaf uitleg aan het woord proberen. Hij vond dat een passief woord. Dan doe je niks. Mijn irritatie werd nog groter. Hij moest eens weten hoeveel jaar ik al geprobeerd had om dingen te veranderen, om mijn man en kind beter te maken. Sommige situaties zijn te ingewikkeld en daardoor niet te veranderen, hoe je ook probeert en hoe hard je ook je best doet!

Proberen mag mislukken

Het voorbeeld van deze trainer is me altijd bijgebleven en ik moet eerlijk bekennen dat ik het nu ook als voorbeeld gebruik. Want ik heb ontdekt dat hij wel een punt had.
In het woord proberen zit iets waardoor je jezelf tegenhoudt. Waardoor je jezelf voor de gek kunt houden. Zelfsabotage heet dat in coaching- en therapietaal.

Als ik iets probeer, bouw ik eigenlijk de mogelijkheid al in dat het niet lukt en dat ik daar niks aan kan doen. Achteraf zie ik dat ik dat deed als een soort zelfbescherming. Bij proberen mocht het mislukken en voelde het minder als falen. Het zegt iets over hoe ingewikkeld mijn situatie was, maar het zegt nog meer over het vertrouwen dat ik niet had in mezelf.

Ik kan er niks aan doen, ik heb het wel geprobeerd.

Bij proberen lijkt het alsof je een stap zet, maar direct weer (vanuit angst of wantrouwen) achteruit gaat. Zodat je eerst – vanuit je vertrouwde plek – kunt afwachten wat het effect is. Je blijft er buiten staan. Als het lukt is het leuk. Als het niet lukt kun je er niets aan doen, want je hebt het immers geprobeerd.

Doen is verantwoordelijkheid nemen

Het woord doen geeft een hele andere energie. Het is een actief woord. Er zit beweging in en dat is precies wat zo eng is. Uit je comfortzone. Afwachten wat er gaat gebeuren, terwijl je erin blijft staan. Dat doet een heel ander beroep op je verantwoordelijkheid.
Bij doen zet je een andere stap en blijf je op die nieuwe plek staan. Het hoeft geen grote stap te zijn, maar wel een andere stap dan je gewend bent. Op die nieuwe plek kun je kijken wat er gebeurt, wat het effect is. En dat is spannend, want wat als je stap ‘mislukt’ is, heb je dan gefaald? Voor mij voelde dat wel zo. Als ik het anders deed, dan moest het ook goed zijn!

Doen vraagt een keuze maken.

Als je gaat doen, neem je de verantwoordelijkheid voor de stap die jij hebt gezet. Het kan zijn dat je volgende stap anders (lees: minder) gaat, dan je eerst had uitgestippeld, bijvoorbeeld omdat iemand anders reageert (boos) op wat je doet.
Daar zat voor mij precies de issue waarom ik liever probeerde dan werkelijk deed. Ik nam de verantwoordelijkheid voor de ander over. Ik was alleen bezig met de gevolgen voor anderen in plaats van mijn eigen verantwoordelijkheid te nemen.

A zeggen en A doen

Voor mij was de grootste stap dat ik mijn eigen keuze moest en mocht gaan maken. Dat was eng, want dat was ik niet gewend.
A zeggen en A doen in plaats van A zeggen en uiteindelijk toch B doen. Werkelijk kiezen voor iets en daarvoor gaan staan.
Het bijzondere is dat toen ik dat eenmaal ging doen, er helemaal niet zoveel mislukte. Het ging weleens anders (lees: fout), maar dat voelde veel minder als falen. Ik had mezelf de permissie gegeven om werkelijk iets te mogen ‘proberen’ en van daaruit te zoeken hoe ik verder kon.

Met een gids op pad

Ik ben ontzettend trots op mijn praktijk Sterk in Eigen Kracht. Voor mensen die een partner of kind hebben met psychische klachten of een GGZ-diagnose. Mijn website kun je zien als een landkaart waarop allerlei belangrijke punten en bezienswaardigheden vermeld staan. Als je werkelijk een stuk van de route wilt lopen in een gebied dat je al vaker geprobeerd hebt – maar dat telkens mislukt – dan heb je twee keuzes. Je kunt het weer proberen of je kunt het dit keer echt anders gaan doen.

Met een gids op stap die de paadjes kent. Die je niet zegt welke je moet nemen, maar je uitlegt wat je waarschijnlijk bij welk pad kunt verwachten. Gewoon omdat deze gids de paadjes zelf heeft gelopen en daardoor kent. Een gids die je niet laat proberen, maar je motiveert om te doen en met je meeloopt. Alleen of samen met je partner.

Misschien is een gids die meeloopt nu nog te spannend of teveel. Een gedetailleerde routekaart geeft je al veel meer informatie dan een grote landkaart. Ik heb routekaarten voor jou alleen of voor jullie samen.

Die trainer van jaren geleden, waar ik me enorm aan irriteerde, had gelijk. Proberen is iets anders dan doen. Toen was ik het vertrouwen in hem kwijt, maar later is dat weer helemaal teruggekomen en heeft hij mij langs vele paden gegidst.