Wie ben ik? (als naaste van iemand met een GGZ-diagnose)
Wie ben ik?
Of eigenlijk is de vraag “Wie was ik?” beter.
Ik kon mij heel goed aanpassen. Ik deed dat liefdevol. Ik was lief, zorgzaam en had een groot verantwoordelijkheidsgevoel.
Aanpassen aan wie?
Aan mijn partner en kind, die allebei een angst- en dwangstoornis bleken te hebben waar ook depressies aan verbonden waren.
Vastzitten in de angst en dwang van mijn gezinsleden
Zeker vijftien jaar heb ik vastgezeten in de dwang van mijn partner zonder dat ik wist dat ik daarin zat.
Toen in ons gezin de diagnoses werden gesteld, begonnen bij mij de inzichten te komen.
Ik begon te zien wat ik al die jaren had gedaan. Altijd aan het bevestigen en geruststellen. Nooit geweten dat dit een vorm van meedwangen was. Het is moeilijk uit te leggen, maar het gaat over elke dag, jaar in jaar uit, op de goede manier luisteren en op de perfecte manier reageren. En de dwang vond mijn reactie vaak niet goed, dus moest ik weer anders reageren. Ik werd er totaal in meegezogen en rondgeslingerd.
Ik liep de hele dag op eieren. Ik zei en deed van alles om te zorgen dat de boel niet escaleerde en dat de rust in ons gezin met twee kinderen bleef. Dit mislukte natuurlijk vaak. Ontspannen rondlopen was er niet meer bij. Mijn sociale kring was klein geworden.
Waar ben IK gebleven?
In de tussentijd was mijn zoektocht begonnen, want ik was leeg. Gesprekken bij maatschappelijk werk en psycholoog hielpen iets, maar zij konden mij niet de juiste vragen stellen en zij gaven tips waar ik niets mee kon.
“Gewoon stoppen met bevestigen!” Tja, als dat zo makkelijk was dan was dat allang gelukt.
Het toeval wilde dat ik met een coachopleiding begon. Drie jaar lang heb ik in een veilige omgeving kunnen kijken naar mijzelf. Dat was niet alleen maar een fijne ontdekkingstocht.
Ik heb ontdekt dat ik patronen in stand heb gehouden. Ik heb de angst en dwang zelfs ruimte gegeven om groter te worden. Dat was natuurlijk nooit mijn bedoeling geweest.
Wat ik wilde was dat er rust kwam en dat mijn partner en kind niet die enorme spanning voelde. Ik probeerde de angst en dwang te veranderen door er tegenin te gaan, maar dan werd het erger. Dus deed en zei ik weer wat de dwang wilde zien en horen.
Ik ontdekte dat ik bang was. Bang voor de reactie van mijn partner en bang voor wat de dwang met ons kind zou doen.
Al op jonge leeftijd nam ik veel verantwoordelijkheid op me. Ik was een zorgzaam type, iemand die zichzelf weg cijferde en zich goed kon aanpassen aan de omstandigheden.
Mijn eigenschappen waren precies wat angstig en dwangmatig gedrag nodig hadden om te bestaan en te groeien.
Ik kan veranderen
Ik heb de omslag gemaakt. Eerst vanuit machteloosheid, niet weten en niet meer kunnen, later vanuit boosheid. Dat gaf kracht.
Ik ben gaan werken aan mijn angst, aan duidelijk worden en grenzen stellen.
Want als ik NEE zeg, daarna bang wordt voor zijn reactie en daardoor JA doe, hoe duidelijk ben ik dan? Hoe betrouwbaar ben ik?
Helaas heb ik dit zelf moeten uitvinden. Er was geen hulpverlener die mij hierbij hielp. In de ouder- en partnergesprekken ging het over hoe ik met de ander moest omgaan. Niemand vroeg naar mij.
Mijn verandering heeft een ongelooflijk effect gehad. Het was niet makkelijk, maar achteraf niet moeilijker dan al die jaren meegaan in de emotionele chantage, het meedwangen en vermijden.
Mijn duidelijkheid heeft mij en mijn gezin veel steun en begrenzing gegeven.
Ik heb de schaamte kunnen loslaten en ik mag zijn wie ik ben. Met mijn leuke en onhandige eigenschappen.
De angst en dwang zal altijd onderdeel van ons leven blijven, maar het is veel kleiner geworden.
De relatie van mijn man en mij heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt. Daar ben ik nu heel blij mee en dankbaar voor.
Maar dat is anders geweest. We komen van ver.
Het is ons gelukt om onze liefde voor elkaar leidend te laten zijn. De diagnose heeft nog een plek maar zowel samen als ieder apart hebben we geleerd hoe we daarmee om moeten en kunnen gaan.
Mijn ervaring heeft ertoe geleid dat het mijn werk is geworden om naasten van mensen met een GGZ-diagnose te begeleiden. En om stellen te begeleiden in de liefde weer laten stromen naast het aanwezig zijn van psychische klachten of een GGZ-diagnose.
In mijn praktijk Sterk in Eigen Kracht leer ik mensen niet hoe ze met de ander moeten omgaan, maar laat ik ze naar zichzelf kijken. Gebaseerd op mijn eigen ervaring en ook theoretisch en praktisch ondersteund door opleidingen in diverse coachmethoden en -technieken.
Jarenlang heb ik als oncologie verpleegkundige met ernstig zieke volwassenen en kinderen gewerkt. Ook hier heb ik altijd naasten begeleid. Mijn begeleidingskwaliteiten zijn verder ontwikkeld in de zeventien jaar die ik als docent verpleegkunde heb gewerkt.
En dat gun ik jou ook!
Wil je me eerst beter leren kennen? Je bent niet de enige!
Schrijf je in op mijn nieuwsbrief, kijk op mijn Facebookpagina, LinkedIn of Instagram. Voel je vrij om contact op te nemen als jij of jullie eraan toe bent/zijn.
Thea van Bodegraven-Boonstra
Op de landelijke familiedag van ‘Wij zijn Mind’ heb ik aan het begin van mijn speech – met een knipoog – uitgelegd wat ik onder meedwangen versta.
Benieuwd? Bekijk dan de video.