Waarom mag je kleine kindje wel vallen en je grote kind niet?

Kleine kinderen leren lopen met vallen en opstaan. Er is geen andere manier. Als het om een groot kind gaat met een GGZ-diagnose beschermen we hem aan alle kanten voor het vallen. Wat is het effect daarvan?

Een kind leert met vallen en opstaan. Letterlijk en figuurlijk. In het eerste levensjaar probeert een kind te staan. Hij trekt zich omhoog, valt op z’n billen en probeert zich weer omhoog te trekken.
Dat is topsport. Intensieve training voor de arm- en beenspiertjes. Gelukkig maar, want daardoor worden de spieren sterker. Na verloop van tijd blijft het kind staan. Zijn beentjes kunnen hem dragen. Als ouders sta je er blij en bemoedigend bij. “Goed zo, wat doe je dat goed. Probeer het nog maar een keer.”
In de box of op het speelkleed kan hij veilig vallen. Dat is natuurlijk mooi, maar dat hij gaat het ook doen als jij niet kijkt en als het speelkleed er niet ligt.

“Goed zo, probeer nog maar een keer”

Topsport van een klein kind

De volgende stap is lopen. De eerste stapjes worden aan jouw hand gezet of aan de rand van de tafel. Je kind waggelt lekker rond en valt geregeld. Zijn spieren leren om te coördineren en worden sterker. Daarnaast leert hij situaties inschatten. Wat kan wel en wat kan niet. Je probeert hem te behoeden voor vallen, maar realiseert je dat dit onmogelijk is. Jij bent even bezig en je kind waggelt rond – en valt. Er komen tranen. Je troost en zet je kind weer neer. Lopen leer je nou eenmaal met vallen en opstaan.
Het is zomer en je bent buiten. Je laat hem lekker ontdekken. Hij loopt en ……. au! Bloedende knie. Buil op zijn hoofd. Tandje door de lip.
Dit herkent elke ouder. Je voelt het bijna zelf en toch laat je het gebeuren omdat je weet dat dit nodig is. En dan moet hij nog leren fietsen.

“Sporters leren van vallen”

Een kind is altijd aan het leren. Dat doet hij door veel te trainen. Motorisch. Maar ook dit gaat al over andere kennis opdoen en zich sociaal leren gedragen. Met vallen en opstaan.
Veel sporters falen tijdens een training. Dat wordt geanalyseerd. Daar leren ze van. Dat motiveert om door te gaan, om te ontdekken wat er fout ging en dat weer te oefenen.

Een kind traint zijn spieren, zijn grove en fijne motoriek, maar hij leert nog veel meer. Hij leert doorzetten, hij leert waar zijn grens is, hij leert om iets te durven, hij leert wat wel en niet veilig is, hij ontdekt nieuwe dingen en andere mogelijkheden. Hij krijgt steeds meer zelfvertrouwen. Hij leert boos zijn, verdrietig, bang en blij. En hoe hij daarmee om kan gaan.

Leren is trainen

Wat heeft dit te maken met een kind met een GGZ-diagnose?
Als je een (jong of volwassen) kind hebt met een GGZ-diagnose is dat niet niks. Het kan gaan om een angst- of dwangstoornis, eetstoornis of depressie. Er kan een combinatie zijn met bijvoorbeeld een autisme-gerelateerde stoornis of ADHD. Je kind heeft extra zorg nodig. Dat doe je, die extra zorg geef je.
Maar je geeft nog meer. Als ouder probeer je te zorgen dat er zo min mogelijk mis gaat voor je kind, zodat hij zo rustig mogelijk blijft. Want er gaat al genoeg mis.

Dit is heel begrijpelijk. Het is al erg genoeg dat je kind zo’n diagnose heeft. De keerzijde is wel dat je je kind hierdoor iets ontneemt.

“Je kind ontnemen om te leren”

Je ontneemt je kind om te leren, om te trainen. Om te vallen en te ontdekken hoe hij zelf kan staan. Je wilt dat hij leert, maar niet dat hij valt. Want dat is te eng. Daar ben je bang voor.
Stel je nu eens voor dat je je kind had willen beschermen tegen vallen toen hij leerde staan, lopen of fietsen. Gewoon omdat jij bang was dat hij zich pijn zou doen. Dan waren zijn spieren nooit zo sterk geworden, dan had hij nooit zijn evenwicht kunnen ontwikkelen, dan zou hij geen zelfvertrouwen hebben. Puur door jouw angst.

Opvoeden is loslaten

Een kind hebben met een GGZ-diagnose is niet makkelijk. Dat wil je niet voor je kind. En het doet iets met jou als ouder, met jullie als ouders samen en het heeft ook invloed op je andere kind(eren).
Wil je je kind beschermen zodat hij niet valt? Of wil je je kind helpen door hem de kans te geven te vallen, zodat hij zelf leert opstaan?
Help je vanuit jouw angst? Of help je door hem los te laten?
Dat vraagt van jou als ouder om een andere manier van omgaan te leren.
En leren vraagt training. Ook van jou!

Aan ouders die bij mij komen geef ik met deze metafoor inzicht in wat zij doen en wat zij in stand houden. Daarbij maakt het niet uit of hun kind zes of veertig jaar is of welke diagnose er is. Als ouders uit hun angst stappen, kunnen ze kijken hoe ze hun kind werkelijk kunnen helpen. Ontdekken wat ze hun kind willen meegeven in het leven.

En als relatietherapeut kan ik zeggen dat dit principe ook geldt als je een partner hebt met een GGZ-diagnose. Ook hier is veel verbetering mogelijk wanneer je de stoornis durft los te laten. Geen hulpverlener meer zijn, wel weer partners van elkaar.

Heb jij een kind (of partner) met een GGZ-diagnose en merk je dat ook jij te beschermend bent en alles probeert te voorkomen?
In de groepsomgeving Als helpen niet helpt – SAMEN ga jij ontdekken waarom jij doet wat je doet en wat daar het effect van is. Daarna leer je hoe jij jouw liefde en bescherming kunt inzetten op een manier die je kind meer ruimte geeft. Passend bij jou en je situatie.