Hou ik nog van je?

Deze vraag aan jezelf stellen is pijnlijk. Die vraag komt niet voor niets. Als je een partner hebt met psychische klachten of een psychiatrische diagnose, is de vraag eigenlijk: “Ik hou niet van je diagnose, maar hou ik nog wel van jou?”

“Heb jij nooit overwogen om bij je man weg te gaan?”. Dat is een vraag die ik regelmatig krijg.
In de veiligheid van mijn coachkamer durven mensen mij persoonlijke vragen te stellen. Ik geef daar antwoord op. Al is het niet altijd het antwoord dat ze verwachten of willen horen. Het stellen van de vraag geeft ruimte. Je stapt dan af van de schaamte en het taboe op psychiatrische ziekte in je relatie/gezin.

Geen ja, geen nee

Heb ik ooit overwogen om bij mijn man weg te gaan? In het oppervlakkige antwoord zit JA. In de diepte van mijn antwoord zit NEE.
Ik zal je uitleggen hoe dat zit. Mijn man kreeg zijn diagnose toen hij halverwege de veertig was. Klachten had hij al sinds zijn jeugd. In zijn geval ging het om angst en dwang. Tijdens onze relatie hebben angst en dwang steeds een rol gespeeld. Achteraf zag ik pas hoe groot de plek was die de diagnose innam. Ik heb zo’n vijftien jaar vastgezeten in het meedwangen en vermijden, zonder dat ik wist wat het was en waarom ik deed zoals ik deed. Er zijn veel momenten geweest dat ik echt radeloos was en het allemaal niet meer wist. Het is moeilijk om hulp te vragen als je zelf niet goed weet wat er speelt.

“Scheiding was voor mij geen optie”

Daarnaast speelde iets anders. Iets dat echt over mij gaat. Ik ben een kind van gescheiden ouders. Ik was acht jaar en hun scheiding betekende onder andere een verhuizing van België naar Nederland. Halverwege het schooljaar als Nederlands kind met een Vlaams accent terechtkomen op een nieuwe school. Het enige kind met gescheiden ouders. Daar werd niet over gepraat en ik, verlegen als ik was, begon er niet over.
De relatie tussen mijn ouders na hun scheiding heb ik altijd ervaren als ‘koude oorlog’.
Je kunt je voorstellen dat ik al jong de beslissing heb genomen dat ik het later anders zou doen voor mijn kinderen. Scheiding was voor mij geen optie.

Blijven of echtscheiding?

Ik heb in onze relatie veel dieptepunten gekend door angst en dwang. Verdriet, machteloosheid, boosheid. En hoewel de gedachte aan vertrek echt wel (meer dan) eens is opgekomen, ging ik niet weg. Er zijn een paar momenten geweest dat ik zo diep in de put zat, dat ik wel voelde dat hij mij kwijt was. En de vraag hoe het praktisch allemaal zou moeten was voor mij niet belangrijk.

Ben ik dan alleen maar gebleven omdat ik niet weg durfde te gaan? Nee, dat geloof ik niet.

“In een later stadium konden we kijken welke plek zijn diagnose in onze relatie had.”

Nu, zoveel jaren later, kan ik het goed uitleggen. Toen was het allemaal op gevoel.
Ergens heb ik altijd – door alles heen – mijn man gezien. De persoon die zo vaak bedekt was door de angst en dwang. Nu weet ik dat ik het goed heb gezien. Hij heeft het aangedurfd (ook onder ‘dwang’ van mij) om zijn gevecht aan te gaan. Moeilijke jaren waarin we in eerste instantie niet dichter bij elkaar kwamen. Hij had zijn problemen onder ogen te zien en ik ook.
Langzaam kon ik gaan zien wie hij zelf was en wat de dwang in hem was. In een nog later stadium konden we gaan kijken welke plek zijn diagnose in onze relatie had. Dat was iets wat we zelf moesten doen, want daarvoor was geen aandacht vanuit de hulpverlening.

“Heb jij nooit overwogen om bij je man weg te gaan?”.
Na mijn antwoord stel ik een vraag terug: “Waarom ben jij hier?”. Vaak valt er dan een stilte. “Als je niet van je man/vrouw hield, was je al weggegaan. Je bent hier uit liefde. Je houdt van hem/haar, je houdt niet van de diagnose.” Dan zie ik de opluchting op het gezicht tegenover me.

Groei

In relatiecoaching gaat het erom elkaar weer echt te zien als partners. Jullie samen zijn de kern, de diagnose krijgt een ondergeschikte rol. Dat vraagt liefde en moed. Dat vraagt inzet en vertrouwen. Dat vraagt tijd.

“En ja, ik hou van hem!”

Ik heb mijn man geholpen te groeien en zijn diagnose een andere plek in zijn leven te geven. Maar laat ik eerlijk zijn: hij heeft mij ook laten groeien in dingen die ik in mijzelf niet kon of wilde zien. Samen leven we met angst en dwang die altijd aanwezig zullen zijn. Dat is een totaal ander gevoel dan dat ik daar alleen tegenover sta. Vroeger was er veel eenzaamheid en ook ergens liefde. Nu is er veel liefde en voelt het soms eenzaam.
En ja, ik hou van hem!

Wil jij of willen jullie ook eens kijken welke plek de diagnose of psychische klachten in jullie relatie heeft? Voel je vrij om contact op te nemen. Ik vertel er graag meer over.