En ik dan? Als alle aandacht naar je broer of zus gaat.

Dit artikel gaat over kinderen die een broer of zus hebben die extra aandacht nodig heeft. Hoe doe je dat als ouder?

En voor ouders die hun best doen de aandacht te verdelen over al hun kinderen, maar weten dat hun meeste aandacht naar één kind gaat of moet. Je hebt een kind met dwang die al je tijd en energie vraagt. Hoe zorg je dat je andere kinderen zich ook gezien voelen?

Beleving van de dochter

Je bent 15 jaar en hebt een zusje van 12 jaar dat dwangmatig gedrag vertoont. Natuurlijk begrijp je dat je ouders haar extra aandacht geven.
Maar ze eist de aandacht ook op. En het lijkt of dat gebeurt op de momenten dat jij eindelijk de tijd van je ouders vraagt.
Je bent dol op je zusje en tegelijk irriteer je je steeds meer aan haar. De stemming in huis hangt af van haar humeur en gedrag. En dat voel je direct als je het huis binnen loopt. Vrolijk en uitgelaten binnenkomen doe je niet meer. De teleurstelling dat er dan gelijk ruzie komt, wil je liever niet.
Gezellig iets met je moeder doen kan niet omdat je zusje zoveel rituelen heeft waar je moeder bij moet helpen.
Spontane ideeën zijn niet mogelijk omdat ze niet passen in de dagplanning van je zusje.
Je beste vriendin begrijpt wel een beetje hoe het thuis is. Je spreekt liever bij haar af, omdat het bij haar in ieder geval gezelliger is en je niet zo op je woorden hoeft te letten.

Beleving van de moeder

Je hebt twee meiden van 15 en 12 jaar oud. De jongste heeft veel aandacht nodig door haar angst en dwang. Je weet dat je mee moet gaan in haar gedrag, omdat het anders helemaal escaleert.
Je doet je best, loopt de hele dag op eieren. Het kost je veel energie en je bent moe, uitgeput.
Je hebt regelmatig ruzie met je man. Hij neemt afstand van jullie jongste dochter en zij gaat ook niet naar hem toe met haar buien en rituelen.
Je weet dat je je oudste dochter tekort doet. Zij verdient meer aandacht en complimenten. Elke dag neem je je voor om dat te gaan doen, maar dan eist je jongste dochter weer haar (negatieve) aandacht.

Een gezin met zorg

Deze gezinssituatie komt veel voor.
In elk gezin waar één gezinslid extra aandacht en zorg nodig heeft, is de balans in aandacht scheef. Nog lastiger wordt het als het niet gaat om een lichamelijke ziekte, maar om een psychische of gedragsmatige beperking of ziekte. Hierbij speelt het schaamtegevoel een rol voor alle gezinsleden. Praten over een lichamelijke ziekte gaat nu eenmaal makkelijker dan over een andere  psychische of gedragsmatige beperking of ziekte.

Het is niet helemaal te voorkomen dat de aandacht naar het ene kind uitgaat dat de meeste aandacht nodig heeft of vraagt door zijn of haar ziekte.
Maar ergens moet er wel een balans zijn. Balans tussen de aandacht die al je kinderen krijgen. Het is jouw taak als ouder om daar bewust mee om te gaan en je keuzes in te maken.

Gedrag van het kind zonder beperking

Grofweg zie je drie verschillende reacties bij kinderen die een broer of zus hebben met een beperking.

• Het kind past zich helemaal aan en helpt jou en de broer of zus zo goed mogelijk. Voor jou als ouder prettig omdat je hulp ervaart van je kind in de lastige gezinssituatie. Andere kant is dat je kind al op jonge leeftijd te veel verantwoordelijkheid op zich neemt en niet leert zijn of haar eigen grenzen te verkennen en deze duidelijk te maken.
• Het kind gaat stilletjes zijn of haar eigen gang. Ook dit is prettig in het gezin. Je kunt al je aandacht aan je andere kind geven. Het ‘gezonde’ kind redt zich wel. Hiervan is de keerzijde dat het kind uit contact is en blijft. Het leert niet om aandacht te vragen.
• Het kind wordt dwars en reageert op elke situatie. Als ouder is dit lastig. Je ene kind heeft aandacht nodig vanuit zijn ziekte of beperking. Je andere kind vraagt aandacht door vervelend gedrag. Grote kans dat jij tegen dit kind sneller boos doet. Toch heeft dit ‘lastige’ gedrag een goede kant. Je kind leert om duidelijk te maken dat hij of zij er ook nog is.

Wat kun je doen om je aandacht te verdelen?

1. Kijk naar al je kinderen. Elk kind heeft aandacht nodig. Juist in het gedrag dat jij moeilijk vindt, heeft jouw kind jou zo hard nodig. Maak eens een lijstje per kind wat jij ziet waar je kind behoefte aan heeft en wat jij daarin als ouder kunt bieden.
2. Bedenk concreet hoe je elk kind elke dag aandacht kunt geven. Het gaat niet om de kwantiteit, wel om de kwaliteit. Een voorbeeld kan zijn dat je, met je ‘gezonde’ kind, elke dag na school of na het avondeten een kwartier gaat bijkletsen. Het liefst op een plek waar jullie niet gestoord worden. Bespreek met je gezin dat elk kind elke dag een ‘eigen-tijd’ krijgt, waar de anderen rekening mee moeten houden.
3. Zoek iemand om mee te praten en je verhaal aan te vertellen. Je hoeft geen tips of adviezen te krijgen. Het vertellen van je verhaal aan iemand die luistert helpt jou om je gevoelens op een rij te krijgen.

Natuurlijk is je situatie complexer. Heb je ook nog een partner, familie en misschien een baan die veel van je vraagt.

Dit artikel gaat over de aandacht verdelen tussen je kinderen. En je zult merken, als je kinderen allemaal de aandacht van jou voelen, wordt het rustiger in huis en in jou!