Ritueel of dwangstoornis?
“Ik loop met één been op de stoep en één been in de goot. En als ik dat niet doe, dan ben ik morgen dood”.
Ken je dit liedje van Kinderen voor Kinderen uit 1987 nog? Het gaat over dwanghandelingen bij kinderen. Wanneer is er nog sprake van rituelen bij je kind en wanneer gaat het richting dwang?
Herkenbaar?
Ik kan me herinneren dat ik vroeger over het zebrapad liep en alleen mijn voeten op de witte strepen mocht zetten. Als ik per ongeluk toch op het zwart terechtkwam, trok ik mijn voet snel terug en ging weer door op de witte stukken.
Had ik er last van? Ik geloof het niet. Als het stoplicht op rood sprong, rende ik snel door naar de overkant en was een halve voet op het zwart niet erg.
Herken je dit van jezelf van vroeger?
Gelukkig………. Veel kinderen doen rituelen.
Maar is dit ritueel bij mijn kind normaal?
Misschien denk je nu: Ik heb een kind dat dit veel erger doet. Niet alleen met de zebra, maar ook met het tellen van de stoeptegels of de muren aantikken. Is dat normaal? Daarover zo meer.
Eerst zal ik je vertellen dat rituelen bij kinderen heel normaal zijn. Kinderen leren door te herhalen. Herhalen geeft veiligheid. Denk maar aan de rituelen rondom het naar bed gaan. Door de herhaling weet je kind wat er gaat gebeuren en gaat het lekker slapen. In die veiligheid kan een kind groeien en groot worden.
Twee signalen waar je als ouder op kunt letten
“Ik kom er niet vanaf, ik baal er weleens van
Ik weet alleen maar, dat ik het niet laten kan”
Zo gaat het liedje van Kinderen voor Kinderen verder.
Soms gebeurt het dat de rituelen zo belangrijk worden voor een kind dat het geen ritueel meer is, maar bijna dwangmatig gaat lijken. Waarom ontstaat dat bij een kind? Dat is niet duidelijk. Een stukje familiare aanleg speelt waarschijnlijk een rol en een stukje persoonlijkheid. Als je kind richting de puberteit gaat en je maakt je er zorgen om, zou ik je aanraden om eens te letten op de twee signalen die hieronder staan.
- De rituelen gaan heel veel tijd in beslag nemen en ‘normale’ dingen moeten daarvoor wijken. Bijvoorbeeld: je kind loopt telkens terug naar het begin van het zebrapad als hij het zwart een stukje heeft aangeraakt. Misschien wel vijf keer. Je kind let er niet op of het stoplicht op rood gaat of dat er auto’s aankomen.
- Je kind gaat situaties vermijden. Bijvoorbeeld: je kind wil niet oversteken als er een zebrapad is. Hij krijgt jou ongemerkt zover om eerst langs deze kant van de weg naar die leuke winkel te lopen. In werkelijkheid is daar een plek zonder zebra waar hij over kan steken, omdat hij daar niet hoeft te letten op de witte en zwarte strepen.
Help, wat nu?
“Met een been op de stoep
En niemand die het weet
Ik schaam me d’r een beetje voor”
De laatste regels van het liedje.
Wat kun je doen?
Mijn kind bleek een dwangstoornis te hebben toen hij negen jaar was. Ik herkende toen geen dwanghandeling, maar ging met een vaag gevoel naar de juffen op school, omdat hij zich zo slecht kon concentreren. Wat ben ik blij dat ik dat gedaan heb. Niet veel later ontdekte wij, als ouders, welke dwanghandelingen hij had. Dingen die hij deed omdat hij bang was dat ons anders iets zou overkomen. Dat besef raakte ons diep, dat kan ik je vertellen. De school nam ons heel serieus en daar ben ik ze nog steeds dankbaar voor. Uiteindelijk is er bij hem de diagnose OCS (obsessief compulsieve stoornis) gesteld. Door middel van gerichte therapie heeft hij zijn angst en dwang onder controle gekregen.
Schaamte
Van schaamtegevoel hadden we allemaal last. Het is toch iets geks. Lastig om te vertellen aan mensen die vragen hoe het met je kind gaat. Wat ben ik nu blij dat ik daar overheen gestapt ben en dat de school ons zo serieus nam. We zijn nu tien jaar verder. Het gaat goed met hem. Hij weet op welke signalen hij moet letten, mocht het toch weer terugkomen.
Rituelen bij kinderen zijn goed en heeft een kind zelfs nodig. Als je je zorgen maakt en je herkent de twee signalen die ik uitgelegd heb, neem dan de stap om hulp te zoeken. Bespreek het met de huisarts of met de school van je kind.Hoe eerder je erbij bent, hoe beter. Je kind zal je er later dankbaar voor zijn.
Een angst- of dwangstoornis bij je kind ontdekken is niet niks. Hoe kun je daar als ouder mee omgaan? Wat helpt wel en wat helpt niet? Hoe sta je daar als ouders samen in?
Hoe kun je de dwang loslaten en ouder zijn voor je kind?
Veel vragen, Voel je vrij contact op te nemen als je daar eens over wilt praten.