Saharazand laat zien hoe angst en dwang denken

Het Saharazand komt er weer aan. Het is een mooi en schrijnend voorbeeld van hoe mensen met angst en dwang kunnen denken. En wat dit betekent voor de naasten

Zes jaar geleden maakten wij met het gezin een rondreis door Marokko. Een nacht in de Sahara was daar onderdeel van. Een geweldige ervaring. Al dat zand!
Bijzonder dat je hier in Nederland Saharazand ziet op de auto. Mooie herinneringen komen naar boven,
Toch weet ik dat juist nu in veel gezinnen de paniek uitbreekt. Want als Saharazand zover via de lucht verplaatst kan worden, dan geldt dat toch ook voor asbest?
Uuuhhh.. wat hebben Saharazand en asbest met elkaar te maken?  Niks toch?

De logica van angst en dwang

Ik neem je mee in hoe iemand met angst en dwang kan denken. Ofwel de logica van angst en dwang:

• Saharazand kan vanuit Algerije bij ons in Nederland komen via de lucht
• Het zand zit op allerlei hoogten in de lucht
• Het daalt overal neer
• Saharazand bestaat uit kleine stofdeeltjes. Een deel zie je wel, een deel zie je niet
• Op sommige plekken moeten mensen binnenblijven want anders ademen ze het in
• Asbest bestaat ook uit kleine deeltjes
• Asbest kan ook worden meegenomen door de wind
• Asbest is ook zo klein dat je het niet kan zien
• Asbest kan – net als Saharazand – over enorme afstanden worden meegenomen
• Asbest kun je ook inademen en daar krijg je kanker van
• Asbest kan overal – onzichtbaar – aanwezig zijn

Dit is een hele korte samenvatting van hoe angst en dwang kunnen denken.

Welke maatregelen horen daarbij?

Laten we als voorbeeld Harry nemen. Hij heeft een angst voor asbest dat zich uit in dwangmatig voorkomen dat hij of zijn gezin in aanraking komen met asbest. Als er op het journaal wordt verteld dat er ergens asbest is gevonden, gaat Harry opzoeken wat de windrichting en windsnelheid is. Hij kan daarmee controleren of de wind asbest meeneemt naar zijn woonplaats of straat.
Als Sarah (zijn vrouw) voor haar werk op pad is geweest berekent hij a.d.h.v. dezelfde windrichting welke extra maatregelen zij moet nemen om ‘schoon’ het huis in te kunnen.
Die maatregelen gaan ver. Sarah moet bij de achterdeur haar kleding uittrekken. Er is voor haar speciale kleding die zij binnen aan mag. De auto mag voorlopig niet meer gebruikt worden.
De pakketbezorger die een pakketje komt bezorgen zou wel eens door de asbest gereden kunnen zijn. Het pakketje mag dus niet naar binnen en verdwijnt naar de schuur (waar nog veel meer pakketjes staan).
Harry is er de hele dag mee bezig. Het is het enige waar hij aan denkt en waar hij over kan praten.

Wat gebeurt er bij Sarah?

Sarah is al in paniek als ze de nieuwsberichten hoort over het Saharazand dat gaat komen. Het weerbericht waarin Gerrit Hiemstra uitlegt hoe dit kan, slaat ze liever over. Ze weet precies hoe Harry gaat denken en wat dit voor haar betekent. Ze heeft hem al heel vaak uitgelegd dat de stofdeeltjes van Saharazand anders zijn dan de stofdeeltjes van asbest. Maar Harry komt met allerlei scheikundige berekeningen waar ze niet tegenop kan.

Sarah is moe en machteloos. Ze moet meedwangen. Ze kan er niet meer tegenop. Ze voelt zich door niemand in haar omgeving begrepen. Het is te ingewikkeld. Zelfs van hem weggaan is met hem niet te bespreken.

Waarom dit blog over Saharazand en asbest?

Dit lijkt een extreem voorbeeld. Toch ken ik veel gezinnen waar de paniek uitbreekt als er in de media iets verschijnt over asbest. In elke situatie denkt de angst en dwang net anders en zijn de maatregelen die daarbij horen anders.
Angst en dwang kennen hun eigen logica. In de losse stapjes kun je ze misschien nog volgen. In het geheel klopt het natuurlijk niet. Maar voor Harry is het zijn logica. Zijn overtuiging. Zijn waarheid.
En Sarah… die zit daarin vast. Ze probeert zijn overtuiging en waarheid te beïnvloeden en dat lukt haar niet. Daarin wordt ze getriggerd in haar eigen angst, waardoor ze er maar in mee gaat. Anders gaat het weer mis.

Natuurlijk heeft Harry goede therapie nodig, maar ook Sarah heeft hulp nodig. Niet door met haar mee te denken hoe ze kan zorgen dat Harry anders gaat denken. Nee, de begeleiding voor naasten moet werkelijk gaan over de naasten zelf.
Wat zegt het over Sarah dat zij bang is voor de reactie van Harry? Herkent zij hoe het spel van de angst en dwang gespeeld wordt? Natuurlijk beïnvloedt Harry de sfeer in huis, maar hoe kan zij wel leren haar aandacht ergens anders op te richten?

De visie achter ‘Als helpen niet helpt’ is anders dan ouder- of partnerbegeleiding. Niet de ander veranderen, maar zelf veranderen. Niet alleen aan de oppervlakte, maar werkelijke verandering die bij de naaste past. Liefdevol en zorgvuldig.
Via de Boonstra-methode wordt deze visie concreet.

Wil je meer weten of je verhaal met mij delen?
Mail naar info@sterkineigenkracht.nl of bel/app naar 0681941059