Nee… niet stoppen met meedwangen!!!

We kennen allemaal het verhaal van de Titanic. Opeens was daar de top van de ijsberg. Met de berg onder water hielden ze geen rekening. Nog steeds kijken we alleen naar datgene wat zichtbaar is. Zeker voor iemand die last heeft van angst of dwang kan dat heel beangstigend zijn.  Gevaar dreigt!

Als je last hebt van angst of dwang, dan zit je daar letterlijk in gevangen.
Ongetwijfeld krijg je wel eens de reactie dat je ‘gewoon’ moet doen waar je bang voor bent of dat je ‘gewoon’ moet stoppen met een dwang.
Ja….. was dat maar zo makkelijk. Dat is precies wat niet lukt. Eraan toegeven is de enige manier om te zorgen dat de spanning weer zakt.

De dwanger en de meedwanger

Jeroen: “Het heeft lang geduurd voor ik durfde toe te geven dat ik last heb van smetvrees. Nog steeds zeg ik liever niet dat ik dit heb. Het is toch gek voor een man. Maar ik ben echt bang dat mijn vrouw en kinderen ziek worden door mijn schuld. Ik heb therapie gehad en dat heeft een beetje geholpen. 
Zonder Eveline ,mijn vrouw, zou het niet goed gaan met me. Momenteel wordt het weer wat erger. Ik heb haar nodig om me door de dwang heen te helpen. Als zij met mij meekijkt als ik mijn handen was, dan weet ik tenminste dat ik het goed heb gedaan.

Eveline: “Gek word ik ervan. Hij staat maar zijn handen te wassen. En ik moet tegen hem zeggen dat het goed is. En als ik dat zeg, dan luistert hij niet, want hij gaat door met handen wassen. Maar ik mag ook niet weglopen, want dan wordt hij boos. Wat ik zeg, wat ik doe……het is niet goed en het heeft geen effect.
Ik wil hem graag helpen, maar ik weet niet meer hoe. Het wordt alleen maar erger.”

Jeroen heeft Eveline nodig in de dwang. Eveline wil hem graag helpen en geruststellen. Tegelijk weet en ziet ze dat het niet helpt wat ze doet. Toch lukt het haar niet om ermee te stoppen.
Dit is precies het patroon waar de ‘dwanger’ en de ‘meedwanger’ samen in zitten.

Paniek en frustratie

Voor elke meedwanger geldt dat hij of zij het met liefde doet. De frustratie en machteloosheid ontstaan omdat het niet helpt.
Eveline wil graag met Jeroen meekijken terwijl hij één keer zijn handen wast en bevestigen dat het goed is. Haar frustratie en boosheid zijn er omdat hij niet luistert naar haar. Na één keer wassen is het niet voldoende als zij hem geruststelt. Hij gaat door. Nog een keer en nog een keer. Soms nog een keer.

Jeroen raakt in paniek als Eveline er niet bij staat als hij zijn handen wast. Zij moet tegen hem zeggen dat het goed is. Hij weet dat het nog niet goed is. Dat voelt hij. Hij kan niet stoppen.
Zolang Eveline naast hem staat, weet hij dat het uiteindelijk  stopt.

Kortgeleden was Eveline ontzettend boos. “Ik stop ermee,” schreeuwde ze. Daar was hij ontzettend van geschrokken. ’s Avonds duurde het handen wassen nog langer. “Zie je wel dat ik je nodig heb, als je er niet bij staat duurt wordt het erger.”
Eveline voelt en ziet zijn paniek. Ze heeft geen keuze.

En zo houden Jeroen en Eveline samen de dwang in stand.
Ja, ook Eveline heeft daar een aandeel in.

Meedwangers krijgen nogal eens het advies om gewoon te stoppen met het meedwangen of vermijden. Ook vanuit de therapie van de dwanger wordt dat aangeraden.
Maar ze heeft het al zo vaak geprobeerd en het effect is juist averechts.

Het gaat niet om de top, maar om datgene wat daaronder ligt

Het advies op zich klopt wel.
Wat vergeten wordt, is dat alleen het topje van de ijsberg – dat boven het water uitsteekt – wordt benoemd. Als je dat topje weghaalt, zie je dat niet meer.
Maar de hele berg daaronder is er wel. Die wordt vergeten. Terwijl dat juist het grootste stuk is. Van daaruit groeit het topje weer aan.

Die berg daaronder bestaat uit angst.
Angst bij de dwanger dat de meedwanger hem niet meer helpt en in de steek laat.
Angst bij de meedwanger dat de dwang erger wordt als hij of zij stopt met het meedwangen.

Het werk zit dus in de berg onder water.
Om daar iets te gaan veranderen.

Nooit zomaar stoppen met meedwangen

Ik zal nooit het advies geven aan Eveline om zomaar te stoppen met het meekijken met het handen wassen van Jeroen.
Wat haar wel helpt is om inzicht te krijgen hoe zij vastzit in het patroon van de angst en dwang van Jeroen.
Het helpt haar om te beseffen dat Jeroen het dwangmatig handen wassen ook doet als zij niet thuis is of als hij op zijn werk is. Het lukt hem dan zelf om de spanning te laten zakken en uit de dwang te komen.

Eveline ontdekt dat ze altijd gehaast is. Ze probeert altijd snel naar huis te gaan als Jeroen thuis is: als ze de kinderen uit school haalt, uit haar werk, als ze boodschappen doet. Sporten of een afspraak met een vriendin plant ze als Jeroen niet thuis is. Dan voelt ze meer rust.
Hier ligt een basis van de ijsberg. Eveline leert om meer ontspannen en rustig weg van huis te zijn.
Ze leert om rustig het huis binnen te stappen, ook als ze iets later is.
Dit is voor haar een belangrijke stap. Pas een paar maanden later maakt ze afspraken met Jeroen over het meekijken met het handen wassen. Ze kijkt één keer mee. Daarna laat ze Jeroen verder zijn handen wassen als dat voor hem nodig is. Ze probeert hem niet meer te stoppen.

Wat vindt Jeroen ervan?

Jeroen was bang dat Eveline zou stoppen met het meedwangen. De manier waarop het nu gaat, is heel geleidelijk. Hij heeft gemerkt dat zijn vrouw meer ontspannen is en daardoor vrolijker. Af en toe lachen ze weer samen.
Eerlijk gezegd heeft hij het moeilijk gehad toen Eveline vertelde dat ze nog maar één keer mee wil kijken. Hij was boos en voelde zich in de steek gelaten.
Nu is hij er blij mee. Ze stoort hem niet meer in zijn dwang. Gek genoeg is hij daardoor sneller klaar.

Herken jij je in dit verhaal en wil je er eens over praten?
Neem rustig contact met mij op.